Badanie neuropatii autonomicznego układu sercowo-naczyniowego, składa się z 5 testów tzw. Baterii Ewinga oraz 6 dodatkowego testu oceny częstotliwościowej zmienności rytmu zatokowego serca (HRV) w teście ortostatycznym.
Badania te, służą ocenie sprawności działania autonomicznego układu sercowo-naczyniowego, a co za tym idzie ocenie ryzyka powikłań i zagrożeń chorobowych.
Opis wykonywanych testów Bateria Ewinga:
- Zmienność rytmu serca przy głębokim oddychaniu: test ten polega na ocenie częstości akcji serca podczas oddychania, (okło 6 wdechów i wydechów na minutę) w warunkach prawidłowych podczas wdechu następuje przyspieszenie czynności serca, a w czasie wydechu jej zwolnienie. W czasie 5-10 ocenianych cyklów oddechowych dokonuje się pomiaru różnicy pomiędzy maksymalną, a minimalną częstością akcji serca (HR max. – HR min.), a także oceny wskaźnika maksymalnego i minimalnego odstępu RR (RR max./RR min.). Wynik powyżej ≥ 15/min uważa się za prawidłowe, wyniki między 11–14/min za graniczne, a wyniki poniżej 10/min za nieprawidłowy
- Zmienność ciśnienia tętniczego podczas izometrycznego skurczu mięśni przedramienia:
Przy użyciu dynanometru wykonywany jest izometryczny skurcz mięśni. W warunkach prawidłowych skurcz mięśni powoduje wzrost ciśnienia rozkurczowego. Wyniki powyżej >16 mm Hg. Uznaje się za prawidłowe wyniki między 11–15 mm Hg za graniczne, a wartości poniżej <10 mm Hg uznaje się za nieprawidłowe.
- Zmiennoć ciśnienia tętniczego po zmianie pozycji – Test pionizacji: Ocena zmiany ciśnienia u pacjenta przy zmianie pozycji. Pierwszy pomiar wykonujemy, gdy pacjent jest w pozycji leżącej i ma usatabilizowaną pracę serca, kolejny pomiar jest wykonywany po zmianie pozycji z leżącej na stojącą.. Podczas tej próby oblicza się różnicę wartości ciśnienia skurczowego przed pionizacją i po jej wykonaniu wynik poniżej 10 mm Hg uważane są za prawidłowe, wyniki między 11–29 mm Hg jako wyniki graniczne, a wyniki powyżej , ≥ 30 mm Hg — za nieprawidłowe.
- Próba Valsalvy: Polega na wykonaniu nasilonego wydechu przy zamkniętej głośni (przez 15 sekund) do ustnika, który jest połączony z manometrem nastawionym na opór 40 mm Hg. W tym czasie rejestruje się krzywą EKG. Podczas wykonywania nasilonego wydechu przy zamkniętej głośni, w wyniku spadku ciśnienia tętniczego, dochodzi do zależnego od baroreceptorów zahamowania układu przywspółczulnego, możliwa jest wtedy ocena aktywności współczulnej. Bezpośrednio po zakończeniu manewru oceniana jest aktywność przywspółczulna. Po wykonaniu próby oblicza się tak zwany współczynnik Valsalvy.
Wyniki o wartość powyżej ≥ 1,21 przyjęto za wynik prawidłowy, wynik między 1,11–1,20 za graniczny, a poniżej 1,10 — za nieprawidłowy.
Przeciwwskazaniem do wykonania tego badania jest retinopatia proliferacyjna !!!
- Zmienność rytmu serca po zmianie pozycji – Wskaźni pionizacji 30/15: Próba ta ocenia iloraz maksymalnego odstępu RR około 30 uderzenia serca do minimalnego odstępu RR około 15 uderzenia serca, po zmianie pozycji z leżącej na stojącą. Wynik powyżej ≥ 1,04 uważan się za prawidłowy wynk między, 1,01–1,03 — za graniczny, a wyniki poniżej 1,00 — za nieprawidłowy.
Ocena wyników:
- Wczesne uszkodzenia układu autonomicznego - w przypadku gdy 1 z testów oceniających zmienność czynności serca (HRV, heart rate variability) był nieprawidłowy lub 2 były graniczne;
- Zdecydowane uszkodzenia układu autonomicznego - w przypadku gdy 2 lub więcej testów oceniających HRV było nieprawidłowych;
- Ciężkiego uszkodzenia układu autonomicznego - w przypadku gdy 2 lub więcej testów oceniających HRV było nieprawidłowych i 1 lub 2 testy oceniające ciśnienie tętnicze były nieprawidłowe lub 2 graniczne;
- Postaci nietypowej - w przypadku wystąpienia innych wyników niż wyżej wymienione.
- Brak uszkodzenia układu autonomicznego uznano się gdy - 1 test ma wynik graniczny lub jest 5 prawidłowych wyników testów.
6 dodatkowy test ocena zmienności rytmu zatokowego serca (HRV) w teście ortostatycznym
Analiza częstotliwościowa – analiza spektralna, polega na przekształceniu ciągu odstępów R-R za pomocą funkcji matematycznych (szybka transformata Fouriera lub algorytm autoregresji) w celu uzyskania wykresu spektralnego mocy widma HRV. (ULF – o ultra niskiej składowej; VLF – o bardzo niskiej częstotliwości; LF – o niskiej częstotliwości i HF – o wysokiej częstotliwości). Analiza tych składowych i ich wzajemnych relacji pozwala na ocenę równowagi układu autonomicznego, a co za tym idzie ocenę ryzyka neuropatii sercoowo-naczyniowej.
Wynik tego testu zależy od prawidłowego współdziałania układu sympatycznego,
parasympatycznego i odruchu z baroreceptorów tętniczych.
